Schadelijke stoffen in de placenta door pesticiden

De zaak Emmy en wat wij ervan kunnen leren

Diabetes ontstaat niet door suikerinname op zichzelf, maar eerder door obesitas, wat het risico op diabetes verhoogt. Een recent artikel in NRC dagblad meldt dat de basis voor een gezond leven wordt gelegd in de eerste duizend dagen van een kind, vanaf de conceptie. Volgens nieuw onderzoek kan beperkte suikerinname tijdens deze vroege levensfase beschermen tegen diabetes en hoge bloeddruk op latere leeftijd.

Toch speelt suiker slechts een beperkte rol binnen een veel groter geheel, waarin toxines een diepere en langduriger invloed hebben op de gezondheid. Toxines verstoren bijvoorbeeld het endocriene systeem, wat essentieel is voor hormonale balans en insulinerespons, en kunnen door epigenetische aanpassingen de genexpressie blijvend veranderen, wat de kans op ziekten structureel verhoogt.

Onderzoek heeft aangetoond dat pasgeborenen al bij de geboorte schadelijke stoffen in hun lichaam hebben. Het idee dat ongeboren kinderen – nog vóór hun eerste ademhaling – al toxische stoffen in zich dragen, roept vragen op over de bescherming van onze gezondheid en het milieu waarin we leven. Zelfs bij ongeboren kinderen.

 Een aangrijpend verhaal: de zaak Emmy Recentelijk heeft de tragische dood van de 11-jarige Franse Emmy veel media-aandacht getrokken. Emmy kreeg op jonge leeftijd leukemie.  Na uitgebreid onderzoek stelde het Franse fonds voor pesticideslachtoffers vast dat de oorzaak lag in blootstelling aan pesticiden via haar moeder, die jarenlang als bloemist werkte. Bij haar geboorte was de placenta waar de ongeboren Emmy zich mee gevoed had ‘helemaal zwart’, wat al wees op toxische belasting. Dit is de eerste keer in de geschiedenis dat de dood van een 11-jarig kind officieel wordt erkend als gevolg van pesticiden in de bloemenindustrie. Het verhaal van Emmy laat zien hoe toxische stoffen, zelfs uit onverwachte bronnen zoals bloemen, de gezondheid van ongeboren kinderen kunnen beïnvloeden en bijdragen aan bewustwording over toxische, ofwel schadelijke en levensbedreigende risico’s.

Hoe worden toxines overgedragen?

De placenta, ooit beschouwd als een beschermend filter, blijkt geen barrière te kunnen vormen tegen vele industriële chemicaliën. Een studie van de Environmental Working Group in 2005 toonde al eerder aan dat in het navelstrengbloed van 10 pasgeborenen gemiddeld 287 chemische stoffen aanwezig waren, waaronder dioxines en pesticiden, die geassocieerd worden met kanker en neurologische problemen. Dit ‘pre-pollution’-fenomeen roept fundamentele vragen op over ons milieu en de gezondheid van toekomstige generaties.

Toxines, obesitas en ziekterisico's

Langdurige blootstelling aan toxines kan een breed scala aan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Chemische stoffen zoals pesticiden, ftalaten – weekmakers in veel plastic en kunststof producten - en zware metalen dragen bij aan ziekten zoals:

Kanker: waaronder borstkanker, leverkanker en leukemie, zoals in het geval van Emmy.

Endocriene en hormonale stoornissen: toxines die hormonen verstoren verhogen het risico op diabetes type 2, schildklieraandoeningen en vruchtbaarheidsproblemen

Neurologische aandoeningen: zware metalen zoals kwik zijn in verband gebracht met neurodegeneratieve ziekten zoals dementie en ADHD

Hart- en vaatziekten: blootstelling aan toxische stoffen zoals cadmium kan hoge bloeddruk en hartziekten veroorzaken.

Wat gebeurt er met de opgeslagen toxines

Wanneer toxines eenmaal in het lichaam zijn opgeslagen, hebben ze de neiging om zich op te hopen in vetweefsel, vooral als het om vetoplosbare stoffen gaat, zoals bepaalde pesticiden en zware metalen. Ons lichaam kan deze toxines vaak niet effectief verwijderen, en ze blijven lang aanwezig, soms jarenlang. Dit kan leiden tot een zogenaamde ‘toxische belasting’, wat verschillende gezondheidsproblemen kan veroorzaken.

De cyclus van gewichtsverlies en toxine-vrijgave

Bij gewichtsverlies worden vetreserves afgebroken, waardoor opgeslagen toxines vrijkomen in de bloedbaan. Dit kan tijdelijk leiden tot een verhoogde blootstelling aan deze schadelijke stoffen, wat een toxische belasting kan veroorzaken en mogelijk bijdraagt aan ontstekingen, vermoeidheid en andere symptomen. Deze verhoogde toxinevrijgave kan het lichaam belasten, en zonder goede ondersteuning kan dit een vicieuze cirkel creëren waarbij gewichtsverlies leidt tot een verhoogde toxiciteit, wat op zijn beurt de gezondheid ondermijnt.

Toxines in het lichaam stapelen zich niet alleen op door obesitas, maar vooral door factoren zoals leeftijd, langdurige blootstelling aan verontreinigingen en persoonlijke metabolische capaciteit.

Hoe ouder, hoe meer tijd het lichaam nodig heeft om toxines te verwerken die binnenkomen via luchtvervuiling, voeding, water en consumentenproducten. En helaas blijven veel schadelijke stoffen in het lichaam zitten. Genetische en omgevingsfactoren spelen ook een rol: sommige mensen kunnen toxines minder goed afvoeren, wat leidt tot een hogere toxische belasting. Door preventieve maatregelen en bewuste keuzes te maken, kan de blootstelling aan schadelijke stoffen beperkt worden, wat vooral belangrijk is met het oog op veroudering en gezondheid op de lange termijn.

Breder perspectief op gezondheid is hard nodig

Het huidige overheidsbeleid richt zich sterk op obesitas als primaire oorzaak van diabetes type 2 en aanverwante ziekten. Hoewel het verminderen van obesitas zeker kan bijdragen aan het verminderen van diabetesrisico's, zou een breder perspectief op de oorzaken, zoals de impact van toxines en obesogenen, wellicht effectiever kunnen zijn.
Sterker nog: een breder perspectief op gezondheid is hard nodig.

Onderzoek heeft immers aangetoond dat obesogenen - de hormoonverstorende stoffen zoals BPA, ftalaten en pesticiden - niet alleen het metabolisme en de vetopslag beïnvloeden, maar ook direct insulineresistentie en ontstekingen kunnen veroorzaken, onafhankelijk van lichaamsgewicht.

Dit betekent dat zelfs mensen met een normaal gewicht die zijn blootgesteld aan deze stoffen, risico lopen op diabetes type 2.

De invloed van toxines op obesitas en diabetes suggereert dat het aanpakken van obesitas alleen niet voldoende is om deze ziekten te voorkomen. Een beleid dat tevens focust op het verminderen van blootstelling aan schadelijke stoffen zou een completere aanpak zijn, omdat het niet alleen gericht is op voeding en beweging, maar ook op het vermijden van omgevingsfactoren die deze aandoeningen verergeren. Hierdoor kan de gezondheid van de bevolking op een dieper niveau worden beschermd, ongeacht het lichaamsgewicht

Kortom, hoewel het terugdringen van obesitas belangrijk is, zou een uitgebreidere strategie die ook toxines aanpakt mogelijk doeltreffender zijn in het voorkomen van diabetes en andere chronische ziekten.